حذف یارانه نان تصویب شد؟ | قیمت نان گران شد

 یارانه نان پس از پرداخت یارانه جدید توسط دولت مطرح شد . یارانه نان با عنوان نان کارتی چندی است که موضوع گفتگو و نگرانی مردم شده است. یارانه نان با هدف کاهش مشکلات در زمینه  قاچاق و عرضه خارج از شبکه آرد در سراسر کشور روی کار آمده است. یارانه نان و طرح پرداخت آن قرار است در چند استان بزودی اجرا شود. یارانه نان برای دهک های مختلف جامعه احتمالا مبلغ و میزان متفاوتی دارد.

سخنگوی اقتصادی دولت گفت: اولویت اصلی دولت کنترل کسری بودجه، کنترل رشد نقدینگی در اقتصاد و ایجاد ثبات در بازار و در مجموعه این سیاست‌ها هدف مهار تورم است.

سید احسان خاندوزی روز سه‌شنبه در نشست پرسش و پاسخ با خبرنگاران گفت: با توجه یه اینکه لایحه بودجه ۱۴۰۲ پس تصویب کلیات آن، رسماً در دستور کار مجلس شورای اسلامی قرار گرفت، چند نکته همچنان دچار سوءبرداشت است.

سخنگوی اقتصادی دولت در پاسخ به سوالی در مورد سامانه مودیان، بیان داشت: سامانه مودیان جزو اصلاحات ساختاری نظام مالیاتی و شفافیت اقتصادی است. رسما از ماه گذشته فراخوان اعلام شد و شرکت‌ها قدم به قدم به این سامانه بپیوندند. امروز حدود ۳۰۰ شرکت به این سامانه پیوسته‌اند ‌که مبنای مالیات بر ارزش افزوده قرار خواهد گرفت. اخیراً اخطار داده شده که هر شرکتی به این سامانه نپیوندد، جریمه خواهد شد

ثبت بیش از سه میلیون هزار فاکتور الکترونیکی در سامانه مودیان 

وزیر اقتصاد درباره سامانه مودیان و پیگیری دولت در این زمینه گفت: سامانه مودیان و پایانه‌های فروشگاهی جزو اصلاحات ساختاری نظام مالیاتی و شفافیت معاملات اقتصادی در کشور است که بسیاری از مشکلات حوزه قضائی و پرونده در حوزه معاملات شرکت های اقتصادی به حداقل خواهد رساند. 

خاندوزی گفت: دولت سیزدهم در زمان شروع به کار کرد که موعد قانونی تکمیل پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان به پایان رسیده بود اما تقریباً پیشرفت جدی در این زمینه حاصل شده بود  که با توجه به اینکه اهتمام جدی دولت و وزارت اقتصاد بر این است که این طرح حتماً باید عقب افتادگی های پیشین را جبران کند دوران مربوط به تست گرم و سرد سامانه انجام شد .

وی اضافه کرد: به طور رسمی از ماه های گذشته در فراخوان اعلام شد که شرکت‌ها ابتدا شرکت های بورسی و شرکت‌های دولتی و بزرگ و به همین ترتیب گام به گام به سایر شرکت‌ها بپیوندند و سامانه مودیان و پایانه‌های فروشگاهی امروز حدود ٣٠٠ شرکت غیر بورسی به شکل رسمی و کامل از مکانیسم سامانه فروشگاهی استفاده می کنند.

سخنگوی دولت گفت: بیش از سه میلیون و ٢١٨ هزار فاکتور الکترونیکی در سامانه مودیان دریافت شده است بر این اساس به سایر شرکت‌های که در پیوستن به سامانه مودیان و پایانه‌های فروشگاهی  تاخیر کردند اخطار داده شده است که برای آنها جریمه های در قانون در نظر گرفته شده است.

افزایش بودجه عمرانی استان‌های کم برخوردار 

وزیر امور اقتصادی و دارایی با بیان اینکه دولت استفاده از ابزار مالی درون‌سالی که به مدیریت ناترازی ابتدا و انتهای سال کمک می‌کند را در دستور کار قرار داده است، به افزایش بودجه عمرانی استانهای کم برخوردار اشاره کرد و افزود: به عنوان مثال سهم بودجه عمرانی در استان‌های لرستان ۱۱۰، سیستان و بلوچستان ۱۰۹، کرمان ۱۰۱ ، کهگیلویه و بویراحمد ۱۲۳ درصد رشد کرده که حاکی از توزیع عادلانه منابع منطقه‌ای بودجه در سال آینده است.

وی در پاسخ به سوال درباره اینکه گفته شده بودجه امسال ۲۰۰ هزار میلیارد تومان کسری دارد، گفت: یکی از سوء برداشت‌هایی که درمورد بودجه وجود دارد، این است که کسری بودجه مربوط به کلیات بودجه بود اما این کسری تنها مربوط به تبصره ۱۴  (هدفمندی یارانه ها) بود.

خاندوزی اظهار داشت: امسال پیش از تقدیم لایحه بودجه ۱۴۰۲، جلسات خوبی با مجلس برگزار شد و تلاش شد که با همکاری مجلس، شاهد چنین اتفاقاتی نباشیم.

عرضه خودرو در بورس راهی برای کوتاه کردن دست دلالان است

وزیر امور اقتصادی و دارایی در مورد عرضه خودرو در بورس گفت: این عرضه یک سازوکار و شیوه است؛ دولت برای تامین منفعت مردم در حوزه خودرو دو دسته اقدامات را در رستور کار داشت. یک دسته اقدامات ناظر به حوزه عرضه بود و دوم کوتاه کردن دست دلالان یا سوداگران از این زمینه بود.

خاندوزی افزود: یکی از راه‌های کوتاه کردن دست دلالان، عرضه خودرو در بورس کالا بود و آمارها نشان می‌دهد این شیوه از روش‌های قبلی موثرتر است؛ ما از روش‌های دیگری که کارشناسان اقتصادی ارائه کنند، استقبال می‌کنیم.

سخنگوی اقتصادی دولت خاطر نشان کرد: مردم به واسطه خودروهایی که از بورس خریدند نسبت به قیمت بازار ، ٢ هزار ٧۵٠ میلیارد تومان صرفه جویی کردند؛ برای این خودروها دسترسی های بسیار محدودی وجود داشت اما وقتی داریم از سازوکار بورس استفاده می کنیم می توانیم معیارهای را وضع کنیم که افراد با داشتن این ویژگی ها در صف خریداران واقعی  قرار بگیرند.

وی ادامه داد: تنظیم گری و مقررات گذاری که در بورس کالا در اختیار وزارت صمت است این امکان را می‌دهد که وزارت صمت با جزئیات بیشتر آن را  قاعده مند کند.

یارانه نان حذف نمی شود

وزیر امور اقتصادی و دارایی در پاسخ طرح هوشمندشازی تخصیص آرد گفت: در مرحله نخست، بیش از ۹۸ درصد نانوایی های کشور به مکانیزم هوشمند تخصیص آرد مجهز شدند که شامل ۵۸هزار نانوایی در شهرها و ۱۸ هزار نانوایی در روستاها است.

خاندوزی اظهار داشت: مرحله دوم این طرح در چند استان آغاز شده و امیدواریم بتوانیم تا پایان سال در تمام کشور آن را اجرایی کنیم.

وی تاکید کرد: خبری از آزادسازی قیمت نان وجود ندارد و محدودیتی هم در تعداد عرضه نان وجود ندارد ضمن آنکه محدودیت تخصیص آرد به نانوایان در مرحله دوم برداشته خواهد شد.

وی خاطر نشان کرد: با اجرای مرحله نخست این طرح مشخص شد که روزانه حداقل ۵ هزارتن از ۲۱ هزارتن آرد یارانه ای از شبکه توزیع خارج شده و تبدیل به نان نمی شود؛ شناسایی این هدررفت، دستاورد مرحله نخست بود که متاسفانه با شیطنت سیاست زده، به عنوان نقطه ضعف دولت معرفی شد.

خاندوزی با تاکید بر اینکه در فاز دوم بصورت تدریجی جلوی این هدررفت گرفته خواهد شد، تاکید کرد: دولت سیزدهم یارانه نان را حذف نخواهد ‌کرد؛ یارانه نان از ۷۰ هزارمیلیارد تومان در قانون بودجه امسال به ۱۰۴ هزار میلیارد تومان در لایحه پیشنهادی بودجه ۱۴۰۲ افزایش یافته است.

تعیین سقف برای تسهیلات تکلیفی بانک ها

سخنگوی اقتصادی دولت با اشاره به ویژگی‌های لایحه بودجه سال آینده اظهار داشت: از دستاوردهای بودجه، تعیین سقف تسهیلات تکلیفی برای شبکه بانکی است که اولین بار در لایحه بودجه 1402 انجام شد و امیدواریم این سقف در مجلس تغییر نکند زیرا کمک می کند تا رابطه دولت با نظام بانکی اصلاح و ناترازی بانک‌ها کاهش یابد.

منظور از دوره عملکرد نانوایی آیا فقط عملکرد یک ماه قبل است یا میانگین دوره‌های عملکردی مدنظر است؟

مبنای اصلی عملکرد ما یک‌ماهه است، البته دوره دریافت آرد برای هر نانوایی متفاوت است. برای برخی دوره‌های ۱۰ روزه، ۱۵ روزه و یا ۳۰ روزه محاسبه می‌شود و متناسب با عملکرد دوره‌های قبلی، سهمیه آرد دریافت می‌کنند؛ یعنی برای هر ماه در دوره‌های ۱۰ روزه یک‌سوم ماه در دوره‌های ۱۵ روزه یک‌دوم و یا ۳۰ روزه به همان اندازه قبل اختصاص می‌یابد. هر نانوایی که فروش نان بیشتری داشته باشد و ساعت کارش را بخواهد افزایش دهد، در دوره آینده سهمیه آرد با چند درصد افزایش دریافت می‌کند؛ یعنی امکان افزایش تولید وجود خواهد داشت و کسی که قصد دارد نان بیشتری بفروشد و سهمیه او کفاف عملکردش را ندهد، سهمیه‌اش بالا می‌رود و به تدریج هر دوره که عملکرد محقق شود، براساس داده‌های کارتخوان هوشمند تا ۱۰ درصد امکان افزایش سهمیه آرد وجود دارد. در زمینه افزایش کمک‌هزینه نانواها به دلیل عدم افزایش قیمت نان در سال جاری و بر اساس قولی که دولت برای جبران افزایش هزینه اجاره و یا دستمزد نانواها داده است،‌ از اول طرح ۱۵ درصد ارزش عملکرد فروش نان به نانوا واریز می‌شد، اما در فاز دوم این رقم به دو برابر افزایش می‌یابد. در پایان هر روز عملکرد کارتخوان در فروش نان مبنای محاسبه کمک‌هزینه قرار می‌گیرد و از این پس این کمک‌هزینه به ۳۰ درصد افزایش می‌یابد. البته این عدد قطعی نشده ممکن است بین ۳۰ تا ۳۵ درصد از عملکرد نانوا در هر روز به عنوان کمک‌هزینه به حسابش واریز شود.

برخی نانوایان برای دریافت یارانه بیشتر ممکن است بیش‌اظهاری در فروش تعداد نان داشته باشند، با آن چگونه برخورد می‌کنید؟

مدیریت هوشمند آرد و نان به خاطر تحلیل داده‌ها و بهره‌برداری از داده‌ها است و توصیه ما به همه نانوایان این است که بزرگترین دارایی یک نانوا سوابق تراکنشی او در کارتخوان هوشمند است، بنابراین نسبت به سلامت و درستی داده‌های خود دقت کنند. در برخی نانواها مشاهده می‌شود که مثلا با یک کارت بانکی خریدهای غیرمتعارف به عنوان مشتری ثبت می‌شود. چون سامانه هوشمند است آن را شناسایی می‌کند. یا ممکن است برخی نانوایان نان را گران‌تر بفروشند یا تعداد بیشتری نان ثبت کنند، در حالی که کمتر از آن به مشتری تحویل می‌دهند. در این زمینه هم از نظارت مردمی استفاده می‌شود و هم بازرسان ویژه وجود دارند که در صورت کشف تخلف، جریمه‌های آن چنان سنگین خواهد بود که دیگر کسی به فکر رفتار متقلبانه نباشد. با پردازش داده‌ها و استخراج آن می‌توان عملکرد واقعی نانوا را به دست آورد. اگر عملکرد واقعی کمتر باشد، میزان سهمیه آرد و حتی کمک‌هزینه به نانوایی در دوره‌های بعدی کم می‌شود و رتبه نانوا کاهش پیدا می‌کند.

نانوایی‌ها براساس چند رتبه تقسیم‌بندی می‌شوند؟

کاهش رتبه اثر مستقیم بر کاهش تخصیص آرد در دوره آتی دارد. رفتار متقلبانه به افزایش سهمیه کمک نخواهد کرد و دوره‌های آتی اثر منفی می‌گذارد.

تاکنون چند نوع تخلف در نانوایی‌ها پیدا کرده‌اید؟

اکثر نانوایی‌ها درست عمل می‌کنند، اما برخی رفتارهای متقلبانه در برخی نانوایی‌ها هم شناسایی کرده‌ایم. برخی نانوایی‌ها تراکنش‌های غیرواقعی ثبت می‌کنند که این تراکنش‌ها بر افزایش آرد و کمک‌هزینه اثری ندارد و در آینده به دلیل دقت در رتبه نانوا، سهمیه آرد طبق رتبه خواهد بود؛ بنابراین نانوایان باید به سلامت و غیرواقعی بودن تراکنش‌ها دقت کافی داشته باشند. مسئله کم‌فروشی ویا کسری چانه خمیر نان را به دقت کنترل کنند و از کم‌فروشی اجتناب کنند، چون مجازات‌های معنی‌داری در نظر گرفته شده است. بنای ما اعتماد به نانوایی‌ها است، اما اگر مورد خلافی مشاهده شود، مجازات‌های پرهزینه خواهد بود و امکان جبران برای نانوایی‌ها سخت است. بازرسان مردمی و بازرسان حرفه‌ای به صورت موردی از نانوایی‌ها خرید می‌کنند. مردم هم می‌توانند نسبت به کمیت و کیفیت نان،‌ ابعاد و وزن نان، نحوه برخورد نانوا و بهداشت نانوایی اعلام نظر کنند و بر روی برنامک تخصصی نانوایی‌ها و نرخ‌های اعمالی اظهار نظر کنند. همچنین در مورد باز و بسته بودن نانوایی اطلاع‌رسانی کنند و رفتارهای غیرواقعی از طریق کارتخوان‌های هوشمند شناسایی می‌شوند. در این زمینه سایتی با نرم‌افزار نانی‌نو راه‌اندازی شده. این برنامک یک سمتی برای مردم دارد که می‌توانند تخلف‌های احتمالی نانوا را گزارش کنند و یک سمت برای نانوا دارد که می‌تواند کارنامه و سوابق و عملکرد خودش را ببیند. مردم هم می‌توانند برای رتبه‌بندی نانوا و ویژگی نانوایی اظهارنظر کنند.

طرح هوشمند نانوایی در فاز دوم از کی اجرا می‌شود؟

بعد از فراگیری در کلیه استان‌ها در مرحله دوم که به معنی تخصیص آرد یارانه‌ای مبتنی بر علمکرد واقعی نانواست، طرح به پایداری و بلوغ می‌رسد.

یارانه آرد و نان سالانه چقدر است و آیا دولت قصد ندارد، کم‌کم یارانه آن را کاهش و در نهایت حذف کند؟

آرد یارانه‌ای ارزان است. دولت پیش‌بینی لازم را برای تأمین گندم و آرد یارانه‌ای برای بودجه سال آینده را انجام داده است. طبق قول وزارت جهاد کشاورزی تأمین گندم برای آرد هیچ محدودیت و کمبودی نداریم. برای سال آینده هم پیش‌بینی لازم صورت گرفته و تغییر خاصی برای نان مردم و مشتریان صورت نمی‌گیرد.

فاصله قیمتی آرد نانوایی و صنف و صنعت چقدر است که منجر به هدر رفت آرد می‌شود؟

قبلا این فاصله قیمت به طور متوسط چهار برابر بود اما بعد از حذف ارز ترجیحی متوسط ۱۶ برابر شده؛ یعنی آرد غیرنانوایی ۱۶ برابر گران‌تر از آرد نانوایی است و این باعث شکل‌گیری هدررفت آرد می‌شود. دولت در نظر دارد با مدیریت هوشمند اتفاقی طی دهه‌ها به دلیل فاصله قیمت گندم و آرد و نان در مصارف مردمی و صنعتی وجود دارد، از هدر رفت آن جلوگیری کند. این عدد با مدیریت داده‌ها کشف شد و روزانه ۵ هزار تن آرد خارج از مصرف پیدا شد.

روزانه چه میزان آرد بین نانوایی‌ها توزیع می‌شود؟

آرد نانوایی‌ها روستائیان و عشایر و برخی از مصارف برای برخی نهادها شناسایی شده و روزانه ۵ هزار تن هدررفت شناسایی شده است. قبلاً ابعاد این هدررفت ناپیدا بود اما اکنون با اجرای طرح و تحلیل داده‌ها این میزان هدررفت روشن شد و ما امیدواریم با اجرای مرحله دوم، مدیریت هوشمند آرد و نان این رقم به حداقل ممکن کاهش پیدا کند و این هدررفت هم ناشی از فاصله قیمت‌ها، قیمت آرد یارانه‌ای و غیریارانه‌ای است.

بیشترین هدررفت مربوط به کدام بخش است؟ آیا قاچاق آرد هم سهم مهمی دارد؟

کلیه مصارف مشترک گندم و آرد مستعد جذب برای هدررفت آرد یارانه‌ای از شبکه دارند. هم در صنایع مختلف و هم در تولید خوراک دام و طیور و هم واحدهای صنعتی و صنفی و یک بخش کوچک هم قاچاق آرد به کشورهای همسایه انجام می‌شود. البته رقم قاچاق عدد بزرگی نیست. بزرگترین بخش جذب آرد یارانه‌ای در کارخانه‌های خوراک دام و طیور و واحدهای صنعتی و صنفی مصرف‌کننده گندم و آرد هستند که مستعد جذب آرد یارانه‌ای است.

مرحله دوم هوشمندسازی آرد از کی شروع می‌شود؟

مرحله دوم از بهمن‌ماه به تدریج شروع می‌شود. بستگی به روند اجرایی دارد. ملاحظات اجرایی را درنظر می‌گیریم. تلاش دولت این است که در کوتاه‌ترین زمان برای حمایت از نانوایان متعهد و اکثریت نانوایی‌ها که به کار خود تعهد دارند اعمال سهمیه جدید و کمک‌هزینه جدید انجام شود. همچنین تعداد اندکی از نانوایی‌ها که رفتار متقلبانه دارند با آنها برخورد می‌شود. در بخش مصرف‌کننده هم کیفیت نان افزایش و قیمت آن تغییر نخواهد کرد.

پرداخت یارانه نان چند ماهی است که آغاز شده و در پی آن قرار بود قاچاق آرد تا حد زیادی کنترل و کاهش یابد. یارانه نان از ابتدا این شائبه را به وجود آورد که پرداخت آن می‌تواند زمینه‌ساز گرانی قیمت نان شود.

از سال‌های گذشته موضوع نان سنتی در قالب نان یارانه‌ای نوع یک و نان یارانه‌ای نوع دو در کشور مطرح بود. در حال حاضر قیمت هر کیلوگرم‌ آرد نان یارانه‌ای نوع یک بین ۸۲۰ تا ۸۵۰ تومان است و قیمت هر کیلوگرم آرد نان یارانه‌ای نوع دو حدود ۱۲۰۰ تومان است. بنابراین هر دوی این نان‌ها با دو نوع آرد، یارانه‌ای محسوب می‌شوند و قیمت آنها فاصله زیادی هم ندارد.

در نانوایی‌ها عموما کیسه‌های زردرنگ آرد یارانه‌ای نوع دوم هستند و کیسه سفیدرنگ حاوی آرد نان یارانه‌ای نوع یک است؛ آرد نان یارانه‌ای نوع دو در ابتدای دهه۹۰ در دولت دهم که یک‌بار آزادسازی اتفاق افتاد تحت عنوان نانوایی‌های آزادپز مطرح شد. این اصطلاح از آن زمان باقی مانده و عمدتا در نانوایی‌های سنگکی این اصطلاح رایج است که این یک عبارت مصطلح شده اشتباه است.

در برخی موارد از این موضوع و اصطلاح از سوی نانوایان استفاده نادرست و باعث گمراه شدن مشتریان می‌شود وگرنه نانوایی سنتی آزادپز به شکل معنی‌داری در کشور وجود ندارد. یعنی نانوایی سنتی که آرد را با نرخ آزاد تهیه و با آن نان پخت کند در کشور وجود ندارد.

محمد جلال، مشاور وزیر اقتصاد با بیان این‌که آرد نانواهای سنتی به‌صورت یارانه تامین می‌شود، می‌گوید: «حدود ۶۵ تا ۷۰درصد آرد نانوایی‌های کشور از طریق آرد یارانه‌ای نوع یک تامین می‌شود و برای باقی آن ــ حدود ۳۰ درصد ــ آرد یارانه‌ای نوع دو توزیع می‌شود، اما باید توجه داشت که تمام نان‌های سنتی از طریق آردهای یارانه‌ای پخت می‌شود.»

به گفته وی، بالای ۹۹درصد نانوایی‌های سنتی ازجمله نان لواش، سنگک، بربری و تافتون از آرد یارانه‌ای استفاده می‌کنند و تنها در برخی از مناطق محدود در شمال شهرهای پرجمعیت مواردی بوده که به نانوایی‌ها مجوزهایی داده شده که از آرد غیریارانه‌ای استفاده کنند و نرخ نان این نانوایی‌ها هم آزاد است. البته آرد نان‌های سنتی محلی که بعضا برای پخت آن‌ها از روغن و شکر استفاده می‌شود، از نوع یارانه‌ای نیست و نرخ آن‌ها متفاوت از نان‌های سنتی در چهار نوع شناخته شده است.

جزئیات جدید از تغییر یارانه نان