یارانه نان | پرداخت یارانه نان | زمان اجرایی شدن یارانه نان
توزیع یارانه نان آغاز شد | واریز یارانه نان دوبرابری برای این افراد از این تاریخ
مشاور وزیر اقتصاد گفت: در مرحله دوم طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان محدودیت تولید نان به دلیل محدودیت سهمیه برای نانوایان برداشته میشود و جبران کمکهزینه نانوایان افزایش تا دو برابری خواهد داشت.
یارانه نان پس از پرداخت یارانه جدید توسط دولت مطرح شد . یارانه نان با عنوان نان کارتی چندی است که موضوع گفتگو و نگرانی مردم شده است. یارانه نان با هدف کاهش مشکلات در زمینه قاچاق و عرضه خارج از شبکه آرد در سراسر کشور روی کار آمده است. یارانه نان و طرح پرداخت آن قرار است در چند استان بزودی اجرا شود. یارانه نان برای دهک های مختلف جامعه احتمالا مبلغ و میزان متفاوتی دارد.
مشاور وزیر اقتصاد گفت: در مرحله دوم طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان محدودیت تولید نان به دلیل محدودیت سهمیه برای نانوایان برداشته میشود و جبران کمکهزینه نانوایان افزایش تا دو برابری خواهد داشت.
محمد جلال در مورد فاز دوم طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان اظهار کرد: در این طرح دولت به هیچ عنوان یارانه نان را کاهش نخواهد داد و حذف نخواهد کرد؛ پیشبینی یارانه نان در سال گذشته در بودجه حدود 70 هزار میلیارد تومان بوده و در سال آینده نیز حدود 105 هزار میلیارد تومان منابعی است که برای یارانه نان در نظر گرفته شده است که نشاندهنده افزایش 50 درصدی است.
وی افزود: اما نکتهای که در طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان به آن پرداخته میشود، کاهش هدر رفت مصارف آرد یارانهای در کشور است. ما در واقع در مرحله نخست طرح، زیرساختی را برای تکمیل زنجیره دادهها در فرآیند آرد و نان در کشور برای نخستین بار به نقطه عملیات رساندیم و این زیرساخت محملی را فراهم کرد که ما بتوانیم وارد مرحله دوم هوشمندسازی و متناسب کردن دسترسی نانوایان به آرد یارانهای مبتنی بر عملکرد آنها بشویم.
هدف هوشمندسازی یارانه نان
وی ادامه داد: بنابراین در مرحله نخست ساختار تخصیص آرد یارانهای که در سالهای گذشته به شکل کاملاً معین به نانوایان تعلق میگرفت و تا همین اواخر هم ادامه داشت، مبنای اصلی دسترسی نانوایان به آرد بود، اما در مرحله جدید، نانوایان با توجه به ثبت تراکنشهای فروش نان در کارتخوانهای هوشمند یعنی میزان فروش نان و پردازش دادهها، امکان دسترسی به آرد یارانهای برای آنها رقم میخورد.
مشاور وزیر اقتصاد ادامه داد: هدف اصلی در این فاز، حذف محدودیت دسترسی به یارانه آرد و نان برای نانوایان است؛ نانوایانی که نان باکیفیت عرضه میکنند و مشتریان بیشتری دارند، امکان فروش بیشتر داشته باشند و از طرفی در مرحله دوم هزینههای نانوایان در قالب یک کمک هزینه به دلیل عدم تغییر قیمت نان، افزایش خواهد داشت، در محله نخست حدوداً 15 درصد جبران افزایش هزینهها رقم خورده است و در مرحله دوم حدودا 2 برابر خواهد شد.
جلال در خصوص بیشنمایی فروش متذکر شد: واژه هوشمندسازی که در این طرح استفاده شد؛ بهرهبرداری از آن در همین مرحله جدید خواهد بود و تعداد کمی از نانوایان که تراکنشهای غیرواقعی بر روی کارتخوانهای هوشمند را ثبت میکنند، سامانه مجهز به یک ساختار تحلیل داده است و در این ساختار استفاده مکرر از یک کارت بانکی، ثبت تراکنشهای غیرواقعی، ثبت فروش غیرمتعارف و … توسط سامانه تحلیل و شناسایی میشود و نانوایان با عدم رعایت سلامت تراکنشهای خودشان، در واقع منافع آتی خودشان را به مخاطره میاندازند، یعنی دسترسیشان به کمک هزینه و یا احیاناً تأمین آرد دچار محدودیت میشود؛ البته تاکنون هیچگونه محدودیتی روی این موضوع اعمال نشده است، اما در مرحله جدید به دلیل اینکه قرار است نظام اختصاص آرد یارانهای به عملکرد گره بخورد، حتماً پردازشهای هوشمند روی تراکنشها اتفاق میافتد و ثبت تراکنشهای غیرواقعی برای نانوایان منفعتی نخواهد داشت و اعتبار نانوا را در این سامانه کاهش میدهد.
وی خاطرنشان کرد: در صورت اینکه نانوا رفتار مناسبی داشته باشد و حرفه ای برخورد کند، قطعاً دسترسیها و فرصتهایش برای فعالیت شغلی به شدت افزایش مییابد و خوشبختانه تحلیلهای ما هم نشان میدهد درصد نانوایانی که احیاناً ثبت تراکنشهای غیرواقعی داشتهاند، درصد بالایی نبوده ولی در عین حال همان درصد پایین هم در مرحله دوم حذف خواهد شد.
مشاور وزیر اقتصاد تأکید کرد: اصولاً نظام تعیین نرخنامه در کشور، در موضوع نان توسط شوراهای آرد و نان استانها اعمال میشود، نرخنامه به صورت مستند اعلام شده و در تمام کارخوانهای هوشمند در کشور اعمال شده است، بنابراین این در اختیار استانهاست و قاعدتاً انواع نان که در سامانه بیش از 700 نوع نان و با 4 عنوان اصلی نان تافتون، سنگک، لواش و بربری ثبت شده است، به دلیل اینکه وزن چانه مختلف، افزودنی و شرایط مختلفی دارند؛ بنابراین این موضوع در اختیار مدیران استانی است که با هر روش و تدبیری نانهای خودشان را در نرخنامه درج کرده باشند، به محض اعلام آنها، در سامانه اعمال میشود. جلال گفت: مرحله دوم، مرحلهای است که محدودیت تولید نان به دلیل محدودیت سهمیه برای نانوایان برداشته میشود، جبران کمکهزینه نانوایان افزایش تا دو برابری خواهد داشت، اقتصاد تولید نان به صورت مداوم دچار مزیت میشود و اقتصاد عدم تولید نان دچار محدودیت خواهد شد و این هدفی است که ما در مرحله دوم طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان در نظر گرفته ایم.
وی در خصوص دستاوردهای این طرح تاکنون بیان کرد: برآوردهای اولیه ما نشان میدهد که این هدررفتی که طی سالیان و دهههای گذشته به دلیل یارانهای بودن نرخ نان در کشور اتفاق میافتاده، چیزی حدود 25 درصد بوده است و ما در هدف گذاریمان پس از اجرای مرحله دوم طرح؛ امیدواریم که این هدررفت به حداقل ممکن کاهش پیدا کند و اصولاً اقتصاد تولید نان، موضوع اصلی کار و تولید نانوایان باشد و اصولاٌ انحراف مصارف گندم و آرد اقتصاد غیرقابل دفاعی پیدا کند.
منظور از دوره عملکرد نانوایی آیا فقط عملکرد یک ماه قبل است یا میانگین دورههای عملکردی مدنظر است؟
مبنای اصلی عملکرد ما یکماهه است، البته دوره دریافت آرد برای هر نانوایی متفاوت است. برای برخی دورههای ۱۰ روزه، ۱۵ روزه و یا ۳۰ روزه محاسبه میشود و متناسب با عملکرد دورههای قبلی، سهمیه آرد دریافت میکنند؛ یعنی برای هر ماه در دورههای ۱۰ روزه یکسوم ماه در دورههای ۱۵ روزه یکدوم و یا ۳۰ روزه به همان اندازه قبل اختصاص مییابد. هر نانوایی که فروش نان بیشتری داشته باشد و ساعت کارش را بخواهد افزایش دهد، در دوره آینده سهمیه آرد با چند درصد افزایش دریافت میکند؛ یعنی امکان افزایش تولید وجود خواهد داشت و کسی که قصد دارد نان بیشتری بفروشد و سهمیه او کفاف عملکردش را ندهد، سهمیهاش بالا میرود و به تدریج هر دوره که عملکرد محقق شود، براساس دادههای کارتخوان هوشمند تا ۱۰ درصد امکان افزایش سهمیه آرد وجود دارد. در زمینه افزایش کمکهزینه نانواها به دلیل عدم افزایش قیمت نان در سال جاری و بر اساس قولی که دولت برای جبران افزایش هزینه اجاره و یا دستمزد نانواها داده است، از اول طرح ۱۵ درصد ارزش عملکرد فروش نان به نانوا واریز میشد، اما در فاز دوم این رقم به دو برابر افزایش مییابد. در پایان هر روز عملکرد کارتخوان در فروش نان مبنای محاسبه کمکهزینه قرار میگیرد و از این پس این کمکهزینه به ۳۰ درصد افزایش مییابد. البته این عدد قطعی نشده ممکن است بین ۳۰ تا ۳۵ درصد از عملکرد نانوا در هر روز به عنوان کمکهزینه به حسابش واریز شود.
برخی نانوایان برای دریافت یارانه بیشتر ممکن است بیشاظهاری در فروش تعداد نان داشته باشند، با آن چگونه برخورد میکنید؟
مدیریت هوشمند آرد و نان به خاطر تحلیل دادهها و بهرهبرداری از دادهها است و توصیه ما به همه نانوایان این است که بزرگترین دارایی یک نانوا سوابق تراکنشی او در کارتخوان هوشمند است، بنابراین نسبت به سلامت و درستی دادههای خود دقت کنند. در برخی نانواها مشاهده میشود که مثلا با یک کارت بانکی خریدهای غیرمتعارف به عنوان مشتری ثبت میشود. چون سامانه هوشمند است آن را شناسایی میکند. یا ممکن است برخی نانوایان نان را گرانتر بفروشند یا تعداد بیشتری نان ثبت کنند، در حالی که کمتر از آن به مشتری تحویل میدهند. در این زمینه هم از نظارت مردمی استفاده میشود و هم بازرسان ویژه وجود دارند که در صورت کشف تخلف، جریمههای آن چنان سنگین خواهد بود که دیگر کسی به فکر رفتار متقلبانه نباشد. با پردازش دادهها و استخراج آن میتوان عملکرد واقعی نانوا را به دست آورد. اگر عملکرد واقعی کمتر باشد، میزان سهمیه آرد و حتی کمکهزینه به نانوایی در دورههای بعدی کم میشود و رتبه نانوا کاهش پیدا میکند.
نانواییها براساس چند رتبه تقسیمبندی میشوند؟
کاهش رتبه اثر مستقیم بر کاهش تخصیص آرد در دوره آتی دارد. رفتار متقلبانه به افزایش سهمیه کمک نخواهد کرد و دورههای آتی اثر منفی میگذارد.
تاکنون چند نوع تخلف در نانواییها پیدا کردهاید؟
اکثر نانواییها درست عمل میکنند، اما برخی رفتارهای متقلبانه در برخی نانواییها هم شناسایی کردهایم. برخی نانواییها تراکنشهای غیرواقعی ثبت میکنند که این تراکنشها بر افزایش آرد و کمکهزینه اثری ندارد و در آینده به دلیل دقت در رتبه نانوا، سهمیه آرد طبق رتبه خواهد بود؛ بنابراین نانوایان باید به سلامت و غیرواقعی بودن تراکنشها دقت کافی داشته باشند. مسئله کمفروشی ویا کسری چانه خمیر نان را به دقت کنترل کنند و از کمفروشی اجتناب کنند، چون مجازاتهای معنیداری در نظر گرفته شده است. بنای ما اعتماد به نانواییها است، اما اگر مورد خلافی مشاهده شود، مجازاتهای پرهزینه خواهد بود و امکان جبران برای نانواییها سخت است. بازرسان مردمی و بازرسان حرفهای به صورت موردی از نانواییها خرید میکنند. مردم هم میتوانند نسبت به کمیت و کیفیت نان، ابعاد و وزن نان، نحوه برخورد نانوا و بهداشت نانوایی اعلام نظر کنند و بر روی برنامک تخصصی نانواییها و نرخهای اعمالی اظهار نظر کنند. همچنین در مورد باز و بسته بودن نانوایی اطلاعرسانی کنند و رفتارهای غیرواقعی از طریق کارتخوانهای هوشمند شناسایی میشوند. در این زمینه سایتی با نرمافزار نانینو راهاندازی شده. این برنامک یک سمتی برای مردم دارد که میتوانند تخلفهای احتمالی نانوا را گزارش کنند و یک سمت برای نانوا دارد که میتواند کارنامه و سوابق و عملکرد خودش را ببیند. مردم هم میتوانند برای رتبهبندی نانوا و ویژگی نانوایی اظهارنظر کنند.
طرح هوشمند نانوایی در فاز دوم از کی اجرا میشود؟
بعد از فراگیری در کلیه استانها در مرحله دوم که به معنی تخصیص آرد یارانهای مبتنی بر علمکرد واقعی نانواست، طرح به پایداری و بلوغ میرسد.
یارانه آرد و نان سالانه چقدر است و آیا دولت قصد ندارد، کمکم یارانه آن را کاهش و در نهایت حذف کند؟
آرد یارانهای ارزان است. دولت پیشبینی لازم را برای تأمین گندم و آرد یارانهای برای بودجه سال آینده را انجام داده است. طبق قول وزارت جهاد کشاورزی تأمین گندم برای آرد هیچ محدودیت و کمبودی نداریم. برای سال آینده هم پیشبینی لازم صورت گرفته و تغییر خاصی برای نان مردم و مشتریان صورت نمیگیرد.
فاصله قیمتی آرد نانوایی و صنف و صنعت چقدر است که منجر به هدر رفت آرد میشود؟
قبلا این فاصله قیمت به طور متوسط چهار برابر بود اما بعد از حذف ارز ترجیحی متوسط ۱۶ برابر شده؛ یعنی آرد غیرنانوایی ۱۶ برابر گرانتر از آرد نانوایی است و این باعث شکلگیری هدررفت آرد میشود. دولت در نظر دارد با مدیریت هوشمند اتفاقی طی دههها به دلیل فاصله قیمت گندم و آرد و نان در مصارف مردمی و صنعتی وجود دارد، از هدر رفت آن جلوگیری کند. این عدد با مدیریت دادهها کشف شد و روزانه ۵ هزار تن آرد خارج از مصرف پیدا شد.
روزانه چه میزان آرد بین نانواییها توزیع میشود؟
آرد نانواییها روستائیان و عشایر و برخی از مصارف برای برخی نهادها شناسایی شده و روزانه ۵ هزار تن هدررفت شناسایی شده است. قبلاً ابعاد این هدررفت ناپیدا بود اما اکنون با اجرای طرح و تحلیل دادهها این میزان هدررفت روشن شد و ما امیدواریم با اجرای مرحله دوم، مدیریت هوشمند آرد و نان این رقم به حداقل ممکن کاهش پیدا کند و این هدررفت هم ناشی از فاصله قیمتها، قیمت آرد یارانهای و غیریارانهای است.
بیشترین هدررفت مربوط به کدام بخش است؟ آیا قاچاق آرد هم سهم مهمی دارد؟
کلیه مصارف مشترک گندم و آرد مستعد جذب برای هدررفت آرد یارانهای از شبکه دارند. هم در صنایع مختلف و هم در تولید خوراک دام و طیور و هم واحدهای صنعتی و صنفی و یک بخش کوچک هم قاچاق آرد به کشورهای همسایه انجام میشود. البته رقم قاچاق عدد بزرگی نیست. بزرگترین بخش جذب آرد یارانهای در کارخانههای خوراک دام و طیور و واحدهای صنعتی و صنفی مصرفکننده گندم و آرد هستند که مستعد جذب آرد یارانهای است.
مرحله دوم هوشمندسازی آرد از کی شروع میشود؟
مرحله دوم از بهمنماه به تدریج شروع میشود. بستگی به روند اجرایی دارد. ملاحظات اجرایی را درنظر میگیریم. تلاش دولت این است که در کوتاهترین زمان برای حمایت از نانوایان متعهد و اکثریت نانواییها که به کار خود تعهد دارند اعمال سهمیه جدید و کمکهزینه جدید انجام شود. همچنین تعداد اندکی از نانواییها که رفتار متقلبانه دارند با آنها برخورد میشود. در بخش مصرفکننده هم کیفیت نان افزایش و قیمت آن تغییر نخواهد کرد.
پرداخت یارانه نان چند ماهی است که آغاز شده و در پی آن قرار بود قاچاق آرد تا حد زیادی کنترل و کاهش یابد. یارانه نان از ابتدا این شائبه را به وجود آورد که پرداخت آن میتواند زمینهساز گرانی قیمت نان شود.
از سالهای گذشته موضوع نان سنتی در قالب نان یارانهای نوع یک و نان یارانهای نوع دو در کشور مطرح بود. در حال حاضر قیمت هر کیلوگرم آرد نان یارانهای نوع یک بین ۸۲۰ تا ۸۵۰ تومان است و قیمت هر کیلوگرم آرد نان یارانهای نوع دو حدود ۱۲۰۰ تومان است. بنابراین هر دوی این نانها با دو نوع آرد، یارانهای محسوب میشوند و قیمت آنها فاصله زیادی هم ندارد.
در نانواییها عموما کیسههای زردرنگ آرد یارانهای نوع دوم هستند و کیسه سفیدرنگ حاوی آرد نان یارانهای نوع یک است؛ آرد نان یارانهای نوع دو در ابتدای دهه۹۰ در دولت دهم که یکبار آزادسازی اتفاق افتاد تحت عنوان نانواییهای آزادپز مطرح شد. این اصطلاح از آن زمان باقی مانده و عمدتا در نانواییهای سنگکی این اصطلاح رایج است که این یک عبارت مصطلح شده اشتباه است.
در برخی موارد از این موضوع و اصطلاح از سوی نانوایان استفاده نادرست و باعث گمراه شدن مشتریان میشود وگرنه نانوایی سنتی آزادپز به شکل معنیداری در کشور وجود ندارد. یعنی نانوایی سنتی که آرد را با نرخ آزاد تهیه و با آن نان پخت کند در کشور وجود ندارد.
محمد جلال، مشاور وزیر اقتصاد با بیان اینکه آرد نانواهای سنتی بهصورت یارانه تامین میشود، میگوید: «حدود ۶۵ تا ۷۰درصد آرد نانواییهای کشور از طریق آرد یارانهای نوع یک تامین میشود و برای باقی آن ــ حدود ۳۰ درصد ــ آرد یارانهای نوع دو توزیع میشود، اما باید توجه داشت که تمام نانهای سنتی از طریق آردهای یارانهای پخت میشود.»
به گفته وی، بالای ۹۹درصد نانواییهای سنتی ازجمله نان لواش، سنگک، بربری و تافتون از آرد یارانهای استفاده میکنند و تنها در برخی از مناطق محدود در شمال شهرهای پرجمعیت مواردی بوده که به نانواییها مجوزهایی داده شده که از آرد غیریارانهای استفاده کنند و نرخ نان این نانواییها هم آزاد است. البته آرد نانهای سنتی محلی که بعضا برای پخت آنها از روغن و شکر استفاده میشود، از نوع یارانهای نیست و نرخ آنها متفاوت از نانهای سنتی در چهار نوع شناخته شده است.
جزئیات جدید از تغییر یارانه نان
رئیس اتحادیه صنف نانوایان مشهد تصریح کرد: بهبود وضعیت تولید نان تنها در فضای رقابتی امکانپذیر است. زمانی که فضا رقابتی را برای تولید نان ایجاد کنیم، کیفیت و کمیت آن بالاتر خواهد رفت و ایجاد رقابت در زمینه نان تنها با خروج فرد متخلف از چرخه تولید رقم خواهد خورد.
رئیس اتحادیه صنف نانوایان مشهد با اشاره به فروش کیلویی نان گفت: اگر نان به صورت کیلویی به فروش برسد و به نانوا بگویید که نان را برشته کند او به هیچ عنوان این کار را نکرده و نان را به صورت تازه وزن میکند و در پی آن کیفیت نان پایین خواهد آمد. نباید بستری فراهم کنیم تا تخلفها به صورت دیگری شکل گیرد.
صفر تا صد خرید نان با کارت یارانه نان
از دیروز تجهیز نانواییهای پایتخت به دستگاههای کارتخوان جدید برای هوشمندسازی یارانه آرد و نان شروع شد و پیشبینی میشود طی یک ماه آینده تمام نانواییهای سنتی کشور به این دستگاهها مجهز شوند. با عملیاتی شدن این طرح هیچ محدودیتی در تعداد خرید نان وجود نخواهد داشت و قیمت نان نیز تغییر نمیکند اما یارانه آرد پس از فروش نان به حساب نانوا واریز میشود. به گزارش «وطنامروز»، معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار تهران از اجرای مرحله اول طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان از دوشنبه (دیروز) در استان تهران خبر داد. حشمتالله عسگری در جلسه کارگروه آرد و نان استان گفت: اجرای این طرح از هدررفت سالانه بیش از حدود 4 میلیون تن نان در کشور و قاچاق گسترده آرد یارانهای جلوگیری خواهد کرد. عسگری با اشاره به نصب 6800 کارتخوان در نانواییهای استان تهران از دستگاههای اجرایی خواست با تشدید گشتهای بازرسی، مانع هر گونه سوءاستفاده و تخلف شوند. وی با اشاره به عدم تغییر قیمت نان در سال جاری افزود: قیمت نان همان نرخ مصوب سال 1400 است و هرگونه افزایش خارج از مصوبه، غیرقانونی است و با متخلفان برخورد خواهد شد.
ماجرای کارت یارانه نان چیست؟
تنها اطلاعاتی که بیات اعلام کرده این است که احتمالا «نان دولتی فقط از طریق دستگاه کارتخوان فروخته میشود و دارندگان وجه نقد باید نان را به نرخ آزاد خریداری کنند.
یعنی تنها خرید نان با کارت بانکی مشمول یارانه میشود و اگر مردم بخواهند نان را نقدی بخرند، مشمول یارانه نمیشود و قیمت آن آزاد محاسبه میشود.نانوایان هم باید بعد از این آرد را با قیمت آزاد بخرند و مابهالتفاوت قیمت نان آزاد و دولتی را از دولت دریافت کنند. یعنی نانوایان به ازای تراکنشهای مشتریان در نانوایی، یارانه نان دریافت میکنند.
چندی پیش رئیس اتحادیه صنف نانوایان مشهد تصریح کرد: بهبود وضعیت تولید نان تنها در فضای رقابتی امکانپذیر است. زمانی که فضا رقابتی را برای تولید نان ایجاد کنیم، کیفیت و کمیت آن بالاتر خواهد رفت و ایجاد رقابت در زمینه نان تنها با خروج فرد متخلف از چرخه تولید رقم خواهد خورد. رئیس اتحادیه صنف نانوایان مشهد با اشاره به فروش کیلویی نان گفت: اگر نان به صورت کیلویی به فروش برسد و به نانوا بگویید که نان را برشته کند او به هیچ عنوان این کار را نکرده و نان را به صورت تازه وزن میکند و در پی آن کیفیت نان پایین خواهد آمد. نباید بستری فراهم کنیم تا تخلفها به صورت دیگری شکل گیرد.